کتابدار شهر

     بسیاری از سازمان ها تمایل دارند که مصاحبه با مدیران را به عنوان مهم ترین بخش مدیریت دانش در سازمان قلمداد کنند. در طول چند سالی که در بخش مدیریت دانش مشغول به کار بوده ام همواره از سوی مدیران فرادستی برای اینکه تمام پروژه ها بر روی مصاحبه با مدیران متمرکز شود تحت فشار بوده ام. نکته جالب اینکه در گزارش برخی از سازمانها نیز پیرامون استقرار مدیریت دانش در آنها متوجه شده ام، آنچه در این سازمان ها اتفاق افتاده تنها پروژه مستند سازی دانش مدیران بوده است. در حالیکه مدیریت دانش یک فرایند مستمر با مشارکت تمام کارکنان دانشی یا حداقل کارکنانی است که دانش مفید را اکتساب می کنند و نه تنها یک بخش خاص و آن هم به طور مقطعی.  

پژوهشگر: وفا قبادپور

استاد راهنما: دکتر نادر نقشینه

استاد مشاور: دکتر فاطمه فهیم‌نیا

داوران: دکتر مریم ناخدا و دکتر مهدی علیپور حافظی

چکیده:

هدف: رایانش ابری در حال حاضر به عنوان یکی از مدل‌های ارائه‌ی خدمات در حوزه‌ی فناوری‌های اطلاعاتی مطرح است. پژوهش حاضر با هدف بررسی کاربردپذیری این مدل در کتابخانه‌ها، آرشیوها و مراکز اطلاعاتی صورت پذیرفته است.

روش: بدین منظور به روش مروری، رایانش ابری مورد بررسی قرار گرفت و ابعاد گوناگون آن براساس مدل‌های خدمات و استقرار ابر، استخراج گردید. سپس به همین روش فهرستی از موضوعات مرتبط با کتابخانه‌ها، آرشیوها و مراکز اطلاعاتی تدوین شد. در پایان ابعاد گوناگون رایانش ابری در برخورد با عناصر این فهرست از نظر کاربردپذیری و امکان ایجاد تغییر مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها: بررسی‌ها نشان دادند از میان 61 موضوع شناسائی شده در ارتباط با مراکز مورد پژوهش، رایانش ابری بر55 موضوع امکان تأثیر عمده خواهد داشت و می‌توان از آن در این موضوعات بهره گرفت. این تعداد موضوعات که می‌توانند تحت تأثیر رایانش ابری، تغییر و ارتقاء را به طور جزئی و عمده بپذیرند نشان داد که در شرایط غلبه‌ی مدل رایانش ابری بر فضای تحویل خدمات فناوری‌های اطلاعاتی، کتابخانه‌ها، آرشیوها و سایر مراکز اطلاعاتی نیز با تغییراتی عمده مواجه خواهند بود.

اصالت/ ارزش: این پژوهش در حال حاضر به عنوان نخستین اثری که در کشور در مرز مشترک میان رشته‌ی علم اطلاعات و دانش‌شناسی از یکسو و رایانش ابری از سوی دیگر، تدوین گردیده، توانسته است علاوه بر بررسی کاربردپذیری رایانش ابری در مراکز مورد مطالعه، تصویری از دامنه‌ی تغییرات پیش‌رو ارائه دهد. در عین حال که با طرح مراکزی با عنوان مراکز اطلاعاتی ابری، کوشش کرده‌است نقطه‌ی اوج تحول را در مراکز مورد مطالعه تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها: مرکز اطلاعاتی ابری،کتابخانه‌ی ابری، آرشیو ابری، رایانش ابری، پردازش ابری، علم اطلاعات و دانش‌شناسی

   داشتم به کتاب ذخیره خوارزمشاهی فکر میکردم . کتابی جامع در علم طب که به عنوان یک میراث ملی در یونسکو ثبت شده است. این فکر مدام ذهنم را مشغول کرده بود که چرا معتبرترین متون ‌ما در عرصه طبابت مربوط به قبل از هجوم مغول است. آنچه به ذهنم می رسد این است که می توان گفت مبنای علم طب بر ارزش جان انسانها نهاده شده است. حفظ جان تک تک انسان ها و سلامتی آنها از گزند بیماریها مورد توجه این رشته است. ظاهرا تا قبل از هجوم مغول انسانی که اطباء حاذق با دقت و وسواس از گزند بیماری و مرگ حفظ میکرده اند در این هجوم هزاران هزار از دم تیغ گذشته است. همین امر در وجدان و ذهنیت ایرانی احتمالا به کم بها شدن ارزش جان آدمی انجامیده است و از این تنزل ارزش طبابت ملی دیگر کمر راست نکرد تا دوران آشنائی ایرانیان با طبابت غرب. البته از حال و روز بیماران در بیمارستان هائی که تکنیک و ابزار را از غرب آموخته اند اما در مورد ارزش جان انسان بر اساس دوران بعد از مغول ایرانی می اندیشند حکایت های فراوان رفته و می رود. ظاهرا شاخص ارزش جان انسان علاوه بر اینکه از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است در یک جامعه نیز از دورانی به دوران دیگر بسیار متفاوت است.

    اضطرار توجه به مبحث سازمان یادگیرنده

    بررسي تاريخي روند بوجود آمدن شركت‌ها و سازمان‌هاي بزرگ در دهه‌هاي گذشته نشان مي دهد كه شركتها و سازمان‌ها با ساختارهاي سنتي، انعطاف‌پذيري لازم براي همسويي با تغييرات پيراموني ناشي ‌از جهاني شدن و پيچيدگي‌هاي ناشي از آن را ندارند و به علت عدم تطابق خود و جاماندن از روند تحولات اجتماعي و جهاني، به عدم كارايي لازم در عرصه رقابتهاي گوناگون محكوم شده اند. سازمان‌ها در دهه 80 و 90 در رويارويي با تحولات پرشتاب اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي به اين نتيجه رسيده اند كه براي مقابله با اين معضلات و هماهنگي با شرايط جديد بايد خود را به ابزارهايي مجهز كنند. تداوم فعاليت هر سازمان در زمینه ماموریت‌های خود نیز به شناخت و استفاده عميق آن سازمان از اين ابزارها بستگي دارد. به‌علاوه اينكه سرعت يادگيري این ابزارها، بايد بيشتر  از سرعت تغييرات محيطي باشد .يكي از مهمترين اين روشها، ايجاد و نهادينه كردن « سازمان يادگيرنده» و فرآيند يادگيري در سازمان است .

     امروزه بحث سازمان‌هاي يادگيرنده مورد توجه عميق دانشمندان، مديران، رهبران سازمان‌ها و شركتها قرار گرفته است و باور بر این است که افراد و سازمان‌ها بايد عادت جديد يادگيري را كسب كنند و سازمان خود را به يك سازمان يادگيرنده مبدل سازند. لازمه حركت به سوي سازمانهاي يادگيرنده پذيرش تغيیر و همسو كردن سازمانها با يافته‌هاي پژوهشي مربوطه است .

     تعاريف متعددي از سازمان يادگيرنده ارائه شده است. دراين جا سعي شده تا به عناصر و مفاهيم اساسي و مشترك در اين خصوص اشاره گردد . قبل از پرداختن به تعريف سازمان يادگيرنده، لازم است تا با مرور بر مفاهيم يادگيري، يادگيري سازماني كه از مفاهيم اساسي و پايه هستند اشاره گردد تا از اين طريق، تفاوت ظريف مفاهيم مطرح شده با سازمان يادگيرنده بيان شود.

دکتر عباس حری را از آثارش شناختم. سادگی نگارشش همیشه مرا به وجد می آورد. وقتی آثارش را مطالعه می‌کردم به نظرم می رسید که نویسنده کتاب برای خواننده اش به نهایت احترام قائل است.  در جلسات انجمن چند باری او را ملاقات کردم و تنها یک بار با وی گفتگو داشتم.

    پس از آن وقتی برای کنکور کارشناسی ارشد می خواندم پس از مشاهده کارنامه قبولی ام در دانشگاه تهران اولین جمله‌ای که با صدای بلند بر زبانم جاری شد این بود. « با دکتر حری کلاس خواهم داشت!» اما این آرزو محقق نشد چون ایشان بازنشسته شده بودند. ترم آخر بودیم که طی برنامه ریزی، دوره کامل روش تحقیق را با همکاری آزمایشگاه کتابداری در دانشگاه تهران برگزار کردیم. یک فصل به طول انجامید. در جلسات اول کتاب شفای کوآنتومی را به او هدیه دادیم اما به نظرم هرگز وقت نکردند آنرا بخوانند. نمیدانم شاید! هر هفته با گفتارهای استاد دریچه های جدید فکری روبرویم گشوده می شد آن زمان بر روی پروژۀ پایان نامه‌ام هم کار می کردم با درس‌های استاد ویرایش خوبی از پایان نامه‌ام انجام دادم. بعضی خطوط پروژه ام مرا یاد او می اندازد. امروز او در میان ما نیست و از زمان کوتاهی که با ایشان گذراندم تنها با این جمله دلم را خوش می‌کنم:

«روش تحقیق را با دکتر حری گذرانده ام.»

      حسرت از این دارم که چقدر دیر استاد را دیدم خیلی دیر... اما همین مدت کوتاه برای من دستاوردهای بسیار زیادی داشت که در طول زندگی‌ام بکار خواهم بست. دکتر حری به پرسش‌ها بسیار دقیق پاسخ می‌دادند. رکوردهای ضبط شده از کلاسشان همیشه فکر و ذهن من را ترتیب می‌دهد چون بسیار منسجم صحبت می نمودند. شخص صاحب رأی علم اطلاعات بودند که فقدانشان به روشنی نمایان است. روحشان شاد و آرام باشد که جایگاهشان در قلب ما تا همیشه جاودان خواهد بود.

 http://www.lisna.ir/main/قطعه-نام-آوران-آرامگاه-دکتر-حری-خواهد-بود

http://www.lisna.ir/main/نشست-های-حلقه-ی-مطالعاتی-ماد-ادامه-خواهد-یافت

استاد نازنينم

الگوي عزيزم
سلام
يا به سبك ايميلهاي كوتاه و با محبتت "سلاااااااام".
اولين ايميل را هنوز به ياد دارم.وقتي برايت از حسرت خود و همكلاسانم گفتم...گفتم چه بدقدم بوده ايم ما: وارد دانشگاه تهران كه شديم استاد نازنينمان، پروفسور عباس حرّي عزيز، بازنشسته شد؛ و چه حسرت ميخورديم وقتي كساني كه دوره كارشناسي شاگردي شما كرده بودند، برايمان از شما مي گفتند...برايت از درد و دلهايمان گفتم...از غصه هايمان از بضاعت ناچيز دستانمان...و تاكيد كردم حضور شما بزرگان است كه كمك ميكند دردهايمان كم شود......همه حرفهايم را خوب خواندي و با محبت در پاسخ گفتي اين از لطف بچه هاست.
به خود مي باليدم وقتي اجازه دادي هر 10 روز يك بار ايميل بزنم و فقط حال استاد ناديده ام را بپرسم.همه اميدم آن بود كه آنقدر بيش از من عمر كني كه
ناگهان،
يك روز،
 ببيني 10 روز شده و از شاگردت خبري نشد؛ آنوقت نگران شوي، حالش را جويا شوي و خودت، در كمال سلامتي، بيايي اهواز، و بدرقه ام كني.
خداي من شاهد است مدام در نيايشهاي من بودي. خدا شاهد است براي شفاي استادم نذر كرده بودم.
خدا شاهد است داشتم همه تلاشم را ميكردم كه مثل تو معلمي كنم....جوري كه حتي شاگردي كه هرگز مرا نديده، با 1000 كيلومتر فاصله، هر روز – روزي 5 بار – براي سلامتيم دعا كند، شفاي مرا طلب كند و هر بار كه «روز دهم» از راه مي رسد اگر اينترنت قطع باشد، به هر سختي و مشقت خودش را به جايي برساند كه بتواند به «عهد ده روزه» اش وفا كند.
هم تو خوب مي داني  و هم خداي من: كه قرار نبود از آن احوالپرسي هاي ده روزه چيزي عايدم شود.
فقط ميخواستم بداني كه شاگردانت هنوز قدر معلم ها را مي دانند.
ميخواستم بداني كه در سينه شاگردانت مي تپي – چه آنها كه با تو بوده اند و چه آنها كه هرگز تو را از نزديك نديده اند؛
ميخواستم بداني كه......
ميخواستم بداني كه چه ايستاده باشي و چه نشسته، براي شاگردانت فرقي نميكند.برايشان همچنان همان كوه بزرگي هستي كه هميشه بودي: به پشتگرمي تو مي ايستند، همچنان به قوت تو تكيه مي كنند و همچنان در سايه تو پناه مي گيرند و به دوردست ها نگاه مي كنند.
خدا مي داند و تو استاد نازنينم: كه فقط «عشق» بود كه مرا به كرنش ميداشت و مي دارد....«همان» است كه اكنون اين بغض را در گلويم نشانده، و همان بود كه اكنون صورتم را خيس اشك كرده. نمي دانم....مي گويند «مرد گريه نميكند»؛ اگر حقيقت دارد، اشكهاي اكنون را، هق هق اكنون را، و حال بيحال اكنون را به يدك كشيدن اين واژه نمي فروشم. شايد مرد گريه نكند اما عاشق از داغ معلمش هم گريه مي كند، هم پر پر مي شود.
با اين صداي گرفته شايد اين تبريك ارزش بيشتري هم پيدا كند:
استاد عزيزم
كوچت مبارك،
رهاييت مبارك،
جايگاه عاليقدر جديدت مبارك،
روزت مبارك.

ضبط کنید تا وقتی رفتیم یادگار داشته باشید: توصیه استاد در آخرین دوره روش تحقیقش

http://uploadtak.com/images/z776__.pdf

   نیاز فزاینده به تشکیل سلسله جلساتی جهت گفتگوی نقادانه و به اشتراک نهادن اندیشه ها و تأملات، پیرامون مفاهیم بنیادین اطلاعات و همچنین دانش، آنچنان که در عنوان نو گزیده‌ی رشته نیز بیان گردیده است تعدادی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی و استادان رشته را مصمم ساخته‌است به تشکیل یک حلقه‌ی مطالعات انتقادی با عنوان ماد (مفاهیم اطلاعات و دانش) اقدام نمایند. انتظار می‌رود در جلسات این حلقه که با حضور استادان، دانشجویان و متخصصان علاقمند تشکیل می‌گردد مفاهیم ذکر شده به گونه‌ای در خور، مبتنی بر ادبیات موجودشان و فراتر از آن مورد کنکاش و گفتگو قرار گیرد. قالب برگزاری این جلسات به شکل مباحثه و گفتگو با مشارکت فعال کلیه شرکت کنندگان است و این مشارکت و علاقمندی تنها ضابطه‌ی مشارکت در حلقه است. در هر جلسه موضوع نشست آینده با نظر حاضران مشخص می‌گردد تا در فاصله میان جلسات فرصتی جهت مطالعه و جمع‌بندی برای اعضای حلقه فراهم گردد.

     مسئولیت اداره جلسات حلقه به عهده‌ی دکتر عباس حری و مکان برگزاری آن آزمایشگاه کتابداری دانشگاه تهران واقع در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی است. مقدم تمام علاقمندان به این برنامه گرامی خواهد بود.

     به ترتیبی که ذکر شد، مقرر شده است نخستین نشست حلقه‌ی مطالعاتی ماد به نقد و بررسی روند داده- اطلاعات- دانش اختصاص یابد. این جلسه در تاریخ 12 بهمن ماه 1391 ساعت 10 صبح برگزار خواهد شد.

نشانی : تهران- ضلع جنوبی پل گیشا- دانشکده‌ی روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران- طبقه دوم- آزمایشگاه کتابداری دانشگاه تهران.   

1-       مفهوم اطلاعات و دانش

جناب آقای دکتر حری سلسله جلسات حلقه ی مطالعات مفاهیم اطلاعات و دانش (حلقه مطالعات ماد) را برگزار می کند. این جلسات روزهای پنجشنبه صبح در آزمایشگاه پایش دیجیتالی دانشگاه تهران واقع در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی این دانشگاه برگزار می گردد. انتظار می رود این جلسات محل گردهمائی اندیشمندان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و میزبان گفتگوهای حاصل از پژوهش و تاملات ایشان باشد. در این برنامه از حضور تمام علاقمندان هم به عنوان عضو پیوسته و هم به عنوان میهمان جلسه استقبال می شود. اولین جلسه ی این حلقه پنجشنبه ۲۱ دی خواهد بود. در طول این نشست علاقمندان به رایزنی در مورد نحوه برگزاری این جلسات و محورهای کلی که باید توسط حلقه دنبال شود می پردازند.

من هیـــچ تصـوری ندارم       زان صبح که مهربان نخندد      

.................................................................... وفا 

    پردازش ابری مدلی از ارائه خدمات فناوری های اطلاعاتی است که مبتنی بر شبکه است. این مدل کاربران را از تامین سخت افزاری و نرم افزاری آن چه را که دراین حوزه به کار می گیرند بی نیاز می سازد. طی مقاله ای در پژوهشنامه « پردازش و مدیریت اطلاعات » علاوه شرح و توضیح این پدیده بسیار مهم به طرح پیشنهاد طراحی کتابخانه با استفاده از پردازش ابری پرداخته ام. دوستان می توانند از این لینک متن کامل مقاله را دانلود کنند.

عنوان مقاله: از پردازش ابری تا کتابخانه ابری: ارائه پیشنهاد طراحی کتابخانه با الگوی پردازش ابری

براي نوآوري تعریفهاي گوناگونی به وسیله صاحب نظران و سازمان هاي بین المللی ارایه شده است. براساس فرهنگ واژگان وبسترنوآوري عبارت است از:" آغاز یا معرفی چیزي جدید، خلاق بودن در فعالیت هاي اقتصادي-تجاري، هر نوع کالا یا خدمات جدید یا هر نوع فرآیند کاري نو و متفاوت از گذشته و اختراعات جدید.

کونتز( 1988 ) نوآوري را بکارگیري ایده هاي نوین ناشی از خلاقیت یاد کرده و معتقد است که نوآوري میتواند محصولی جدید، نوآوري موضوعی فراتر از تحقیق و توسعه و بکارگیري تکنولوژي است، نوآوري می تواند از تغییرات عمده جدید یا راهی جدید براي انجام کاري باشد

در یک فرهنگ نوآورانه، کارمندان می‌دانند که به‌ایده‌های آن‌ها ارزش داده می‌شود و باور دارند که می‌توانند‌ ایده‌های خود را آزادانه بیان کنند و بر اساس آن‌ها عمل کنند و از شکست‌ها درس بگیرند. رهبران با دخالت دادن کارمندان در تصمیماتی که به آن‌ها مربوط می‌شود، ‌ این جو را تقویت می‌کنند.

همچنین در مورد خصایص فرهنگی که مانع نوآوری می‌شود، اتفاق‌نظر گسترده‌ای وجود دارد: نظام کاغذ بازی، سلسله مراتب و محیط دلهره‌آور. اغلب چنین فرهنگ‌هایی از منابع نوآوری محروم هستند و به منظور ارتقای عملکرد کوتاه‌مدت و عدم‌تحمل شکست از طرح‌های انگیزشی استفاده می‌کنند. به منظور نزدیک کردن شرکت‌ها به فرهنگ نوآوری، مدیران بایستی مهارت‌های جدید را جهت هدایت کارکنان کسب کنند. بسیاری از‌این مهارت‌ها شامل رهبری مهارت‌های مدیریتی، مانند آموزش زیردستان و تسهیل همکاری بین گروه‌ها است.

برنامه تغییرات گسترده در شرکت‌ها نه‌تنها وقت گیر و دلهره‌آور است، بلکه اغلب تاثیر کمی ‌دارد. تجربه به ما ثابت کرده است که شرکت‌ها می‌توانند بدون چنین برنامه‌هایی پیشرفت کنند. تنها کافی نیست که مدیران ارشد نوآوری را هدف شخصی خود قرار دهند و در جلسات نوآوری به طور منظم شرکت کنند، گروه‌های رده بالا نیز باید از آن استقبال کنند. اعضای گروه رده بالا باید بپذیرند که ارتقای نوآوری بخش اصلی استراتژی شرکت است و توجه داشته باشند که چه روشی آن را تقویت می‌کند و چه روشی مانع آن می‌شود. مدیران باید تبدیل به رهبران نوآوری شوند و سعی کنند کارمندان خود را در فعالیت‌های نوآوری دخیل کنند.

نوآوری یک حرکت عظیم با پتانسیل بالا است، اما هوشمندانه است که با قدم‌های کوچک به آن نزدیک شد. باید تنها با یک یا چند‌ ایده پیشنهادی آن را شروع کرد و بر اساس آن پیش رفت. برای بسیاری از شرکت‌ها، برداشتن گام‌های اول در‌این سفر طولانی مهم‌ترین قسمت کار به شمار می‌رود.

   اگر بخواهیم در یک سازمان کارمندان را مورد معاینه ی پزشکی و احیانا درمان قرار دهیم آیا باید این کار توسط یک دانش آموخته ی پزشکی انجام شود؟ و یا چون این اتفاق در یک سازمان رخ داده است باید توسط یک دانش آموخته ی مدیریت انجام گیرد!!! قطعا با اینکه محل طبابت یک سازمان است اما باید در آن برای معاینه از پزشک استفاده کرد. اما تفکر کوتاه اندیشانه ای در مبحث مدیریت دانش این گونه اندیشیده است که چون این اتفاق در یک سازمان می افتد باید توسط  رشته ی مدیریت انجام شود و نه متخصصان علم اطلاعات. همین نگاه سطحی به این مبحث سبب شده است که اصرار داشته باشند گرایش مدیریت دانش را به عنوان گرایشی از مدیریت در نظر بگیرند. همین مسئله باعث خواهد شد که به زودی یکی از این دو حالت پیش بیاید: ۱- مجبور شوند در این دوره دروس کارشناسی کتابداری را برای اینکه ابتدائی ترین اصول سازماندهی دانش را به این دانشجویان مدیریت خوانده بیاموزند وارد کنند. یا ۲- به زودی کاریکاتوری از مدیریت دانش را در سازمانها خواهیم دید. حجم زیادی از نقشه و پلان و بودجه های آنچنانی و خریدن یک نرم افزار بعد هم گرفتن ایزو و تطبیق با بی.اس.سی و چند جایزه و تمام. بعد پیوستن این موضوع نیز به یکی از موضوعات عرصه مدیریت که هرچند وقت یکبار مد میشوند و تبی میشوند گذرا. بازهم همان آفتابه لگن هفت دست بدون شام و ناهار. این خواهد شد داستان مدیریت دانش در رشته مدیریت بدون اینکه به راستی ویولت اند پاکارد بالاخره بداند آنچه را ویولت اند پاکارد می داند.

    در این مدت که در بخش مدیریت دانش مشغول کار هستم به عنوان یک دانش آموخته ی کتابداری با حدود ۱۱ سال سابقه ی کتابداری در کنار همکارانی کار می کنم که از رشته های صنایع  آی.تی  و مدیریت هستند. اگر بخواهید بدانید دراین مدت ارزیابی من از حضور کتابدار در این بخش مدیریت دانش چیست و اگر بپرسید آیا کتابداران می توانند در این زمینه حضوری قدرتمند داشته باشند یا خیر با قاطعیت می توانم بگویم بله.            

    درگیری رشته مدیریت با مدیریت دانش غالبا مربوط به ارزیابی های سازمانی و به ویژه در زمینه ی فرهنگ سازمانی است که معمولا در آغاز و تاحدودی در ادامه ی پروژه ی مدیریت دانش در سازمان به کار می آید . آی. تی نیز در پروژه مدیریت دانش ابزار را تامین میکند. اگرچه در پارادایم نخست مدیریت دانش  شبکه و سیستم ها اطلاعاتی نقش محوری داشتند اما امروزه این ها به عنوان ابزارهای تسهیل گر شناخته می شوند. در حال حاضر ما می دانیم که مفاهیم ناب مدیریت دانش در غیاب این ابزارها هم غیر قابل تحقق نیستند. در گذشته وقتی گفته میشد الگوی مدیریت دانش در یک سازمان پیاده شده است افراد غیر مطلع و مبانی نشناس اولین پرسشی که می کردند این بود: نرم افزار شما چیست؟ واقعیت این است که این پرسش پرسشی از مد رفته است و بیشتر نشان از بی خبری پرسشگر از مفاهیم می دهد. حضور صنایع هم در تحلیل سیستم ها و فرآیند ها سبب بازشناسی جریان اطلاعات می گردد که می تواند بسیار موثر باشد. اما تنها رشته ای که حرفه مندان آن درکی روشن از مبانی و کل جریان آن دارند و تنها به دست کشیدن به بخشی از این فیل در تاریکی اکتفا نمی کنند رشته کتابداری( علم اطلاعات و دانش شناسی) است. درکی عمیق از مفاهیم انسانی اطلاعات و دانش و درک جریان آنها  درک نقاط خلاء اطلاعاتی و دانشی و نیازهای اطلاعات و دانش   نحوه سازماندهی و دسترس پذیر سازی اطلاعات با درکی عمیق از ظرافت های انسانی آن (در شرایطی که آی تی به عنوان مجری نرم افزاری و سخت افزاری مطرح می گردد اما درنهایت می بایست مجری سفارشات متخصص علم اطلاعات باشد) درک رفتار های اطلاع یابی کارکنان سازمان و طراحی نظام ها بر اساس این رفتارها و بسیاری از ویژه گی های منحصر بفرد حرفه مندان علم اطلاعات سبب می گردد که این افراد اشراف کاملی بر روی فرایند های مدیریت دانش داشته باشند و بتوانند به عنوان مدیران و ناظران پروژه انجام وظیفه کنند.

     در دوره های تخصصی مدیریت دانش شاهد این مدعا بوده ام که چگونه بسیاری از حرفه مندان سایر رشته ها بعد از ساعت ها هنوز درکی روشن از کل جریان نداشته اند و کلیت آن ایشان را سردرگم کرده است ولی در همان جلسه ها کتابدارانی را دیده ام که بلافاصله درکی عمیق از مدیریت دانش پیدا کرده اند و به خوبی دریافته اند که حالا باید چکار کنند. جمله ای که بارها از زبان این کتابداران شنیده ام این بود: مدیریت دانش خیلی با مفاهیمی که ما سالهاست در مراکز اطلاعاتی خود با آنها سروکار داریم متفاوت نیست این افراد غالبا با احساس اعتماد بنفس و اطمینان از دانسته ها و تجربیات علمی و فنی خود این جلسات را ترک کرده اند. 

کارگاه نقش اینفوگرافیک در مدیریت دانش

     در یک نگرش سیستمی تمامی عناصر می بایست جایگاه واقعی و دقیق خود را داشته باشند. ما در تحلیل یک سیستم نمی توانیم عنصری را از مجموعه حذف کنیم یا رفع آن ایراد را موکول به « درست شدن تمام نقص های دیگر» کنیم. زیرا تمامی عناصر در جای خود بر روی خروجی سیستم و یا ایجاد نقص در آن تاثیر ویژه ی خود را می گذارند. و از دل همین تعاملات است که سیستم یا نظام مفهوم واقعی خود را پیدا می کند. از آن جا که برای یک رشته نام صحیح و دقیق که معرفی کننده ی محتوای آن رشته و موضوعات مورد مطالعه آن باشد اهمیت بسیار دارد می توان این تغییر را گامی به پیش تلقی کرد و به فال نیک گرفت.

بیانیه انجمن کتابداری

این پست را به تمام کتابداران بزرگی تقدیم می کنم که لذت بی بدیل مطالعه را دریافته اند و با تحمل سخت ترین شرایط  ذائقه ی سایر همنوعان خود را با آن آشنا می کنند:

بهشت و جهنم

 یک مردِ روحانی، روزی با خداوند  مکالمه ای داشت: خداوندا! دوست دارم بدانم بهشت و جهنم چه شکلی  هستند؟

خداوند آن مرد روحانی را به سمت دودر هدایت کرد و یکی از آنها را باز کرد؛ مرد نگاهی به داخل انداخت.

 درست در وسط اتاق یک میز گرد بزرگ وجود داشت که روی آن یک ظرف خورش بود؛ و آنقدر بوی خوبی داشت که  دهانش آب افتاد!

افرادی که دور میز نشسته بودند بسیار لاغر مردنی و مریض حال بودند. به نظر قحطی زده می آمدند.  آنها در دست خود قاشق هایی با دسته بسیار بلند داشتند که این دسته ها به بالای بازوهایشان وصل شده بود وهر کدام از آنها به راحتی می توانستند دست خود را داخل ظرف خورش ببرند تا قاشق خود را پُر کنند. اما از آن جایی که این دسته ها از بازوهایشان بلند تر بود، نمی توانستند دستشان را برگردانند و قاشق را در دهانخود  ببرند.

مرد روحانی با دیدن صحنه بدبختی وعذاب آنها غمگین شد. خداوند گفت : تو جهنم را دیدی!آنها به سمت اتاق بعدی رفتند و خدادر را باز کرد. آنجا هم دقیقا مثل اتاق قبلی بود. یک میز گرد با یک ظرف خورش روی آن، که دهان مرد راآب انداخت!  افرادِ دور میز، مثل جای قبل همان قاشق های دسته بلند را داشتند، ولی به اندازه کافی قوی و شاداب  بوده، می گفتند و می خندیدند.

مرد روحانی گفت: نمی فهمم!خداوند جواب داد: ساده است! فقط  احتیاج به یک مهارت دارد! می بینی؟

 اینها یاد گرفته اند که به همدیگرغذا بدهند، در حالی که آدم های طمع کار تنها به خودشان فکر می کنند!

     خداحافظی از کتابخانه ای که دوستش داری آن هم پس از یازده سال کار مستمر  خیلی سخت بود. محبت های همکاران و اعضا هم دشواری خداحافظی و دل کندن را بیشتر می کرد اما چاره ای نبود. می بایست حرکت کرد و جریان یافت. من پراز شور و اشتیاق به کشف قلمروهای جدید بودم. مدیریت دانش این فرصت را پیش روی من گذاشته بود که آموخته های تخصصی و مهارت های حرفه ای و فردی خود را در بیرون از محیط کتابخانه به کارگیرم. اگر موفق شوم این به این معنی است که دانش آموختگان کتابداری و حرفه مندان این رشته به قلمروی جدیدی دست پیدا کرده اند که در میان سازمانها و به ویژه در دل صنعت جای دارد. اگرچه نخستین کتابداری نیستم که به طور عملی وارد این مبحث می شوم اما شاید بتوانم با حضورم هرچند ناچیز بر وسعت رشته ام بیفزایم و ادبیات آن را غنی تر کنم. همچنین با مدیریت دانش که پیش از این تنها از جنبه های نظری آشنا بودم از جنبه های فنی و عملی نیز آشنا بشوم. این عکس ها مربوط به خداحافظی از کتابخانه در میان همکاران خوب و اعضای دوست داشتنی کتابخانه است.

از راست خانم فیض الهی خانم ارجمند و خانم عزیزی همکاران خوب من در کتابخانه

پنجشنبه ۱۸ خرداد۹۱ به درخواست خودم و بعد از ۱۱ سال کار در کتابخانه عمومی شیخ هادی نجم آبادی به واحد مدیریت دانش سازمان خودم منتقل شدم. فکر می کنم که مشاهدات و تجربیاتم در واحد مدیریت دانش ممکن است برای سایر کتابداران جالب توجه باشد و بسیاری از همکارانم دیر یا زود وارد این حرفه شوند و در فضائی خارج وبسیار متفاوت از کتابخانه با عنوان مدیر دانش مشغول بکار گردند. به همین دلیل تصمیم گرفتم طی پست هائی هر چند وقت یکبار گزارشی کوتاه از تجربیات یک کتابدار در محیط مدیریت دانش به حضور شما تقدیم کنم. به این امید که مفید واقع گردد.

تألیف: جمشید فراروی

تعداد مدخل: ۷۵۰۰

کاربرد:

      این فرهنگ، نخستین فرهنگ طیفی(تزاروس) طبقه بندی لغات و اصطلاحات رایج زبان فارسی است. کاربرد اصلی این کتاب (تزاروس فارسی)، یافتن لغاتی است که شخص به یاد نمی آورد(به زبان خودمانی،نوک زبانش است) که با کمک گرفتن ازلغات مترادف یا مرتبط با آن در کتاب،آن لغات به یادش می‌آید. هنگامی که با لغت ناشناخته‌ای در یک کتاب یا در محاوره برخورد می‌شود، به یکی از فرهنگها، مثلاً فرهنگ عمید مراجعه می‌شود. در چنین فرهنگی، لغات به ترتیب الفبایی مرتب شده‌اند و با دانستن یا حدس زدن هجی، کلمه‌ مورد نظر به سرعت پیدا و معنایش استخراج می‌شود. تزاروس فارسی یا فرهنگ طیفی برعکس روال فوق است؛ یعنی در وضعیتی که به دنبال لغتی باشیم که آن را از یاد برده اما معنای دقیق و مورد استفاده‌ معمول آن را می‌دانیم، یا ایده یا معنایی در ذهن داشته و می‌خواهیم بیان کنیم اما واژه‌ مناسب و راضی کننده‌ای برای آن به‌فکر خطور نمی‌کند، در چنین موقعیتی به مجموعه یا فهرستی از لغات نیاز است که دارای لغت مورد نظر باشد یا حداقل آنرا به یاد بیندازد.
     اینجاست که می‌توان به فرهنگ طیفی رجوع کرده و با در نظر داشتن یک لغت مشابه یا مرتبط با لغت مورد جستجو و با استفاده از ایندکس کتاب (نمایه)، شماره‌ مقوله و نام زیر مقوله‌ آن را پیدا نمود.

فرهنگ طیفی زبان فارسی

http://www.hamyaar.ir/lis/110-lis/137-iranianlibrarianshipopenaccessmags.html

http://ads-book.ir/page/helptabriz

لطفا اطلاع رسانی کنید.

 سازماندهی دانش در مدیریت دانش

      استخراج دانش ذهنی کارکنان یک سازمان به منظور بازشناسی و بکارگیری آن به سرعت ما را با توده ای از اسناد مواجه می سازد به ترتیبی که بازیابی اطلاعات در آن غیر ممکن خواهد شد. بدیهی است که این دانش تعیُن یافته زمانی قابلیت بکارگیری دارد که امکان بازیابی آن فراهم باشد. بدین دلیل است که بازیابی دانش همپای مدیریت دانش مطرح گردیده است.    

     مفهوم سازماندهی در مدیریت دانش را می توان ناظر بر دو جنبه از سازماندهی در این مبحث دانست. نخست سازماندهی منابع مربوط به مدیریت دانش و دیگر، سازماندهی دانش در مبحث مدیریت دانش. 

     قسمت اول : سازماندهی منابع مربوط به مدیریت دانش

     در مورد نخست می توان اظهار داشت این موضوع به دلیل نو بودن آن و عدم کثرت منابع به مرتبه ای که نیاز به سازماندهی خاصی برای این منابع داشته باشد، نرسیده است. در واقع سازماندهی منابع مربوط به مدیریت دانش را می توان کاملا عمومی دانست و این اصطلاح حتی به همراه منابع مربوط به «مدیریت» که به عنوان اصطلاح اعم مدیت دانش در برخی اصطلاحنامه ها و رده بندی ها در نظر گرفته شده است، فاقد نظام رده بندی اختصاصی هستند. تنها در مورد سازماندهی این منابع می توان به نکات زیر اشاره کرد؛

1-     منابع مدیریت دانش در نظام رده بندی کنگره تحت رده HD30.2 ، سازماندهی می گردند که برای منابعی در موضوعات پردازش الکترونیکی داده و تکنولوژی اطلاعاتی در نظر گرفته شده  و شامل آثاری در زمینه هوش مصنوعی و مدیریت دانش می گردد..

2-    آثار مربوط به مدیریت دانش در نظام رده بندی دیوئی تحت رده 658 که خود از رده های علم مدیریت است سازماندهی می گردند.

3-    در سرعنوان های موضوعی کتابخانه کنگره (LCSH)، به عنوان اصطلاح انتخاب شده برای مدیریت سرمایه های دانشی، و اصطلاح مدیریت را به عنوان اصطلاح اعم آن دانسته است. در این مرجع، تکنولوژی های اطلاعاتی، سرمایه های فکری و یادگیری سازمانی به عنوان اصطلاحات مرتبط با آن بازشناسی شده اند.    

4-    در اصطلاحنامه بانک اطلاعاتی لیستا(LISTA )، که پایگاهی حاوی چکیده مقالات علوم کتابداری، اطلاعات و تکنولوژی و یکی از سه پایگاه وابسته به ابسکو است، مدیریت دانش را نسبت به مدیریت- خدمات اطلاعات، در مقام اخص معرفی کرده است. همچنین اصطلاح تئوری معنائی،  اصطلاح اخص برای مدیریت دانش است. اصطلاحاتی چون داده پردازی، معماری اطلاعاتی، مدیریت منابع اطلاعاتی، علوم اطلاعات، تکنولوژی اطلاعاتی و کارگران دانش اصطلاحات مرتبط با آن هستند. این اصطلاحنامه توصیه کرده است از مدیریت دانش به جای« کی. ام» که در تجارت به کاربرده می شود، سازماندهی دانش و مدیریت سرمایه های دانشی، استفاده گردد. در  این در یادداشت دامنه ذیل مدخل مدیریت دانش توضیح داده شده است که آثاری که مربوط به پروسه ی ضبط کردن، ذخیر سازی سازماندهی و دسترس پذیر سازی اطلاعات در یک سازمان باشند و همچنین بکارگیری اطلاعات برای دستیابی به اهداف سازمانی را شامل شوند تحت اصطلاح مدیریت دانش بیان می گردند.  در اصطلاحنامه اریک(  ERIC ) که متعلق به همین پایگاه است- پایگاهی که به منظور دسترسی به منابع آموزشی و امر آموزش به صورت دسترسی آزاد گردآوری شده است- مدیریت اطلاعات را اصطلاح اعم مدیریت دانش معرفی کرده است. در این اصطلاحنامه فهرستی از اصطلاحات مرتبط با مدیریت دانش ارائه گردیده که عبارتند از: دسترسی به اطلاعات، جوامع هم عمل، اشاعه اطلاعات، شبکه های اطلاعاتی، علوم اطلاعات، دانشمندان اطلاعات، نظام های اطلاعاتی، تکنولوژی اطلاعاتی، انتقال اطلاعات، بکارگیری اطلاعات، اقتصاد دانش، ارتباطات سازمانی، کارآئی سازمانی، مدیریت جامع کیفیت، آموزش و بالاخره آموزش ضمن خدمت. اریک در یادداشت دامنه خود مدیریت دانش را  به عنوان شناسائی، سازماندهی و اشاعه سرمایه های دانشی سازمان به منظور امکان بخشی به اشتراک گذاری دانش میان واحدهای سازمانی دانسته است که عموما با بهره گیری از تکنولوژی اطلاعاتی تسهیل می گردد. این مرجع، مدیریت دانش را از دسته تکنولوژی اطلاعاتی و مخابرات(ICT ) برمی شمارد. در اصطلاحنامه یونسکو ذیل مدخل مدیریت دانش به ذکر تعدادی اصطلاح مرتبط بسنده شده است که عبارتند از: سیستم های خبره، پردازش اطلاعات، جامعه اطلاعاتی، تکنولوژی اطلاعاتی، انتقال دانش چگونگی و مدیریت نظام های اطلاعاتی.

کارگاه از پردازش ابری تا کتابخانه ابری همین چهارشنبه در کتابخانه ملی برگزار می گردد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران مراجعه فرمایید.

www.ilisa.ir